Leszek Miller

Leszek Miller urodził się 3 lipca 1946 roku w Żyrardowie. Jest centro-lewicowym politykiem, członkiem i przewodniczącym Sojuszu Lewicy Demokratycznej, był premierem polskiego rządu w latach 2001-2004.

Dzieciństwo i młodość

Leszek Cezary Miller pochodzi z biednej, robotniczej rodziny. Jego ojciec był krawcem, a mama pracowała jako szwaczka. Rodzice rozstali się, gdy Miller miał sześć miesięcy, jego ojciec – Florian – opuścił rodzinę i nie utrzymywał jakichkolwiek kontaktów z synem. Mama wychowała go w duchu religijnym – zgodnie z jej życzeniem, Miller był nawet przez pewien czas ministrantem. Ze względu na ciężkie warunki do życia, po ukończeniu szkoły zawodowej 17-letni Leszek dostał pracę w zakładzie lniarskim w Żyrardowie. Naukę kontynuował na wieczorowej szkole zawodowej kształcącej inżynierów elektryków.  Niedługo potem odbył służbę wojskową na łodzi podwodnej ORP Bielik.

W roku 1969 Miller wziął ślub kościelny z trzy lata od siebie młodszą Aleksandrą. Rodzina Leszka i Aleksandry Millerów doczekała się syna, Leszka, oraz wnuczki, Moniki.

Kariera w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

Leszek Miller rozpoczął swoją karierą polityczną jako aktywista w Związku Młodzieży Socjalistycznej, w której pełnił funkcję przewodniczącego zarządu w zakładzie przemysłowym, szybko awansując na stanowisko członka komitetu miejskiego. Po odbyciu służby wojskowej, w 1969 roku, dołączył do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR). W latach 1973-1974 Leszek Miller był sekretarzem w komitecie zakładowym PZPR. Dzięki uzyskaniu rekomendacji partii, rozpoczął studia z nauk politycznych na Wyższej Szkole Nauk Społecznych, uzyskując dyplom w roku 1977. Po ukończeniu studiów, Miller pracował w Komitecie Centralnym PZPR, jako kierownik Grupy, następnie został liderem Wydziału ds. Młodzieży, Kultury Fizycznej i Turystyki.

W lipcu 1986 roku, Leszek Miller został wybrany Pierwszym Sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego w Skierniewicach. W grudniu 1988 roku wrócił do Warszawy, ze względu na promocję na stanowisko Sekretarza Komitetu Centralnego PZPR. Jako reprezentant strony rządowej brał udział w obradach historycznego Okrągłego Stołu, podczas których – wspólnie z Andrzejem Celińskim, przewodniczył podgrupie zajmującej się sprawami młodzieży (jedynej, która zamknęła obrady nie podpisując żadnego porozumienia). W roku 1989 został członkiem Biura Politycznego PZPR.

III Rzeczypospolita Polska

Po rozwiązaniu PZPR, Leszek Miller został współzałożycielem Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej (do marca 1993 był jej Sekretarzem Generalnym, następnie zastępcą przewodniczącego, a od grudnia 1997 roku przewodniczącym). W grudniu 1999 roku, na kongresie założycielskim Sojuszu Lewicy Demokratycznej (SLD), został wybrany na jej przewodniczącego. Funkcję tą pełnił aż do lutego 2004 roku. W latach 1997-2001 był przewodniczącym ścisłego kierownictwa SLD. W roku 1989 startował w wyborach do Senatu jako reprezentant województwa Świętokrzyskiego, bez powodzenia. W kolejnych wyborach (1991), Leszek Miller był liderem list wyborczych SdRP w Łodzi i, po dość znaczącym zwycięstwie, zdobył mandat posła, stając się również przewodniczącym Klubu Parlamentarnego Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej. W trzech kolejnych wyborach do Sejmu startował z Łodzi, z każdym razem zyskując coraz większą liczbę głosów (od 50 tysięcy w roku 1991, po 146 tysięcy w roku 2001). Pozostawał parlamentarzystą aż do roku 2005. Przez cały ten czas był jednym z liderów lewicy w Polsce.

We wczesnych latach dziewięćdziesiątych XX wieku, wspólnie z Mieczysławem Rakowskim, był podejrzanym w głośnej sprawie zwanej „moskiewską pożyczką”. Po ujawnieniu tej sprawy w roku 1991, Włodzimierz Cimoszewicz zaapelował do Millera o wstrzymanie się od ubiegania o fotel ministra, do czasu wyjaśnienia ciążących nad nim zarzutów. Gdy Leszek Miller został oczyszczony z zarzutów, premier Cimoszewicz zaprosił go do swojego rządu w charakterze szefa Urzędu Rady Ministrów, natomiast w roku 1997 Miller objął stanowisko Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w rządzie jego partii. Z kolei w gabinecie kierowanym przez Leszka Millera, Cimoszewicz został Ministrem Spraw Zagranicznych.

W latach 1993-1996 Miller był Ministrem Pracy i Polityki Społecznej w rządach odpowiednio Waldemara Pawlaka oraz Józefa Oleksego. W roku 1996 został ogłoszony Ministrem Seniorem, odpowiedzialnym za Urząd Rady Ministrów. Niedługo potem zyskał pseudonim „Kanclerza”.

Leszek Miller odegrał kluczową rolę w sprawie pułkownika Ryszarda Kuklińskiego, za którą był ostro krytykowany przez bliskie mu otoczenie polityczne. Podobna dezaprobata wobec działań Millera pojawiała się, gdy poparł on zapisy Konkordatu oraz kandydaturę profesora Leszka Balcerowicza na stanowisko prezesa Narodowego Banku Polskiego.

W okresie rządu Akcji Wyborczej Solidarność, Leszek Miller był liderem opozycji parlamentarnej i głównym dowodzącym w walce politycznej z partią rządzącą. Wokół swojej osoby łączył większość znaczących grup lewicowych. W roku 1999 osiągnął sukces w tworzeniu jednej, zjednoczonej partii politycznej – SLD – która osiągnęła znaczną wygraną w następnych wyborach.

Premier

Po zwycięstwie Lewicy (41% poparcia wobec 12% dla drugiej w wyborach partii) w wyborach parlamentarnych w 2001 roku, 19 października 2001 prezydent Aleksander Kwaśniewski mianował Millera na Premiera i zobowiązał go do utworzenia rządu. Nowy rząd uzyskał wotum zaufania 26 października 2001 stosunkiem głosów 306 do 140, z jednym głosem nieważnym. 16-osobowy gabinet premiera Millera był jak do tej pory najmniejszym gabinetem w całej historii Rzeczypospolitej Polskiej.

Rząd Leszka Millera musiał stawić czoło ciężkiej sytuacji gospodarczej w Polsce, w tym wysokiemu bezrobociu sięgającemu 18%, wysokiemu zadłużeniu kraju oraz ekonomicznej stagnacji. Po zakończeniu rządów Millera, wzrost gospodarczy przekraczał 6%; ciągle jednak był zbyt mały, by zredukować potężną stopę bezrobocia. Podczas rządów Millera wprowadzono niecieszący się poparciem opinii publicznej program cięć wydatków publicznych oraz reformę finansowania służby zdrowia, która nie okazała się do końca udana.

Reformy systemu podatkowego oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych były kolejnymi posunięciami, a następująca potem próba uspokojenia rynku masowych mediów zakończyła się niepowodzeniem. Podatki zostały znacznie obniżone – do 19% dla firm i osób prowadzących działalność gospodarczą – a ustawa o swobodzie działalności gospodarczej została przegłosowana. Wprowadzono ponadto radykalną reformę tajnych służb (likwidacji uległ Urząd Ochrony Państwa, którego zastąpiła Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencja Wywiadu). W tym samym czasie kontynuowano organizacyjne i prawne działania wynikające z członkostwa w Unii Europejskiej.

Jednym z głównych celów gabinetu Leszka Millera było wynegocjowanie korzystnych warunków akcesji. 13 grudnia 2002 roku, na szczycie w Kopenhadze, premier Miller zakończył długie i żmudne negocjacje z przedstawicielami Unii Europejskiej. Później, 16 kwietnia 2003 w Atenach, Miller wraz z Cimoszewiczem, podpisali traktat akcesyjny, włączając tym samym Polskę do szeregów Unii Europejskiej. Rząd Millera, wspólnie z rozmaitymi organizacjami politycznymi i społecznymi, zorganizował referendum dotyczące akcesji, które zakończyło się powodzeniem. Dnia 7 i 8 czerwca 2003 roku, 77,45% uczestników referendum głosowało za przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej. Frekwencja w tym referendum sięgnęła 58,85% uprawnionych.

Rząd Leszka Millera, wspólnie z prezydentem Kwaśniewskim, podjął decyzję (w marcu 2003) o przystąpieniu do międzynarodowej koalicji i wysłaniu polskich wojsk na wojnę w Iraku, nastawionej na obalenie rządu Saddama Husseina. Miller był również jedną z osób, które podpisały tak zwany „list ośmiu”, pod którym podpisy złożyło ośmiu premierów europejskich. Dotyczył on poparcia dla wojny w Iraku. 4 grudnia 2003 roku, Leszek Miller odniósł obrażenia w wypadku helikoptera, który spadł pod Warszawą.

Pod koniec sprawowania przez niego funkcji premiera, rząd Millera miał najniższe poparcie opinii publicznej spośród wszystkich rządów powołanych po 1989 roku. Tak niskie poparcie spowodowane było przede wszystkim utrzymującym się wysokim bezrobociem, skandalami korupcyjnymi, z aferą Rywina na czele, oraz przez program mający na celu ograniczenie wydatków państwa (tak zwany plan Hausnera). W rezultacie krytyki z jaką Millera spotykał się wewnątrz swojej partii, SLD, w lutym 2004 zrezygnował on z przewodnictwa w Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Miller był krytykowany głównie za zbyt liberalne podejście i podkreślanie znaczenia wolnego rynku w mechanizmach gospodarczych. Zarzucano mu przyjęcie ujednoliconej stawki podatku VAT, która daleko była od głównych założeń lewicowej doktryny. Ponadto, często kojarzony jest ze specyficznym dla siebie stylem przywództwa przypominającego rządy „wodza”. 26 marca 2004, po decyzji Marszałka Sejmu Marka Borowskiego o powołaniu nowej, rozłamowej partii – Socjaldemokracji Polskiej, Leszek Miller zdecydował się zrezygnować z funkcji premiera 2 maja 2004, dzień po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Dnia 1 maja 2004 w Dublinie, wspólnie z prezydentem Kwaśniewskim, Miller wziął udział w uroczystej ceremonii przyjęcia 10 nowych państw członkowskich, w tym Polski, do Unii Europejskiej.

Dalsza działalność

W 2005 roku, pomimo poparcia łódzkiego oddziału Sojuszu Lewicy Demokratycznej, Leszek Miller nie został zarejestrowany na listach wyborczych do parlamentu. W tym samym czasie zaproponowano mu start w wyborach do Senatu, Miller odmówił jednak. Zakończenie politycznej działalności przez kilku doświadczonych działaczy lewicy zostało przez media okrzyknięte „napływem świeżej krwi do SLD”. Po wyborach, Leszek Miller stał się aktywny w dziennikarstwie, pisał przede wszystkim artykuły na temat liberalnych teorii gospodarczych i aktualnej sytuacji politycznej dla „Wprost”. W pierwszej połowie 2005 roku przebywał w Woodrow Wilson International Center for Scholars w Waszyngtonie, realizując projekt badawczy: „Miejsce nowej Polski w przestrzeni Europy Wschodniej”. Niedawno, po przegranych wyborach przez SLD, która w wyborach parlamentarnych otarła się o próg wyborczy, Leszek Miller zastąpił na stanowisku przewodniczącego tej partii Grzegorza Napieralskiego, z myślą odbudowy potęgi zjednoczonej, polskiej Lewicy.